Terapia wspomagająca to każda terapia, która pomaga lub wręcz umożliwia przeprowadzenie właściwego leczenia przeciwnowotworowego. Jej celem jest  doprowadzenie do poprawy stanu ogólnego pacjentki. Polega przede wszystkim na łagodzeniu działań niepożądanych leków stosowanych w  chemioterapii, czyli cytostatyków. Ważnym czynnikiem leczenia wspomagającego jest również odpowiednia dieta i ogólne zachowanie pacjenta.

    Cytostatyki uszkadzają nie tylko komórki nowotworowe, ale także komórki zdrowe - szpiku kostnego, mieszków włosowych, błony śluzowej jamy ustnej, żołądka i jelit. I to jest właśnie główna przyczyna występowania działań niepożądanych. Nasilenie ich zależy jednak w dużej mierze od stanu pacjentki przed rozpoczęciem leczenia przeciwnowotworowego, na przykład od występowania innych schorzeń. 

    Część dolegliwości ma charakter ogólny, trudny do odróżnienia od objawów samej choroby. Na przykład osłabienie i brak apetytu. Inne skutki uboczne -nudności, wymioty, uszkodzenie nerwów - mogą być z kolei bardziej związane z poszczególnymi lekami, stosowanymi w chemioterapii.  W trakcie każdego leczenia cytostatycznego dochodzi również do pogorszenia się obrazu morfologii krwi, ponieważ leki przeciwnowotworowe uszkadzają przejściowo szpik kostny.

Najlepszym sposobem złagodzenia skutków ubocznych chemioterapii jest ścisła współpraca z lekarzem prowadzącym i przestrzeganie wszystkich jego zaleceń. Oczywiste, że odpowiednie postępowanie pacjenta lub unikanie pewnych szkodliwych sytuacji chroni przed występowaniem niektórych działań niepożądanych lub znacznie zminimalizować ich nasilenie.

1. Prowadź oszczędny tryb życia, ale zachowaj umiarkowaną aktywność fizyczną. Niewskazane są duży wysiłek i sporty urazowe.
2. Stosuj dietę lekkostrawną, ale wysokokaloryczną - bogatą w białko, witaminy i minerały. Jedz 5 - 6 posiłków dziennie, w małych porcjach. Podstawowe elementy diety to nabiał, warzywa i owoce. Te ostatnie dokładnie umyj i zblanszuj.  Zaleca się również potrawy gotowane i przygotowane na parze lub w folii. Grillowane i smażone nie powinny być składnikiem codziennej diety, ale nie są całkowicie zabronione. Inaczej z daniami gotowymi - tych unikaj!
3. Wypijaj dziennie nie mniej niż 2 - 2,5 litra płynów. W czasie upałów lub gorączki - litr więcej niż zazwyczaj.
4. Szczególnie dbaj o higienę osobistą. Myj często ręce, wymieniaj szczoteczkę do zębów raz w miesiącu. Ważna jest także czystość otoczenia, szczególnie jeśli w domu są zwierzęta.
5. Unikaj potencjalnych źródeł zakażenia, czyli osób gorączkujących, kaszlących, kichających, z katarem.
6. Nie zaniedbuj leczenia innych schorzeń, ponieważ te przewlekłe, jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, muszą być nadal leczone. Onkologa poinformuj więc o wszystkich przyjmowanych lekach. Istnieje czasem konieczność dostosowania leków i ich dawek, do nowej sytuacji, jaką jest leczenie choroby nowotworowej.

Najczęstsze skutki niepożądane, występujące w trakcie chemioterapii raka jajnika:

• neutropenia - stan, w którym dochodzi do spadku ilości białych krwinek we krwi, a dokładnie ich składowych, odpowiedzialnych za naszą odporność na infekcje bakteryjne i grzybiczne. Zazwyczaj objawia się więc skłonnością  do występowania zakażeń i gorączką (nawet powyżej 38°C). Badaniem diagnostycznym jest badanie morfologii krwi. W leczeniu neutropenii, a czasami także i w jej zapobieganiu, lekarze mogą stosować tzw. granulocytarne czynniki wzrostu, podawane w iniekcjach podskórnych, zwiększające produkcję białych krwinek przez szpik. Niestety nie są one pozbawione działań niepożądanych - głównie występują bóle kostne i objawy grypopodobne. Z tego też względu decyzja o ich podaniu wymaga zawsze dużej rozwagi. Natomiast jeśli w czasie neutropenii występuje infekcja, konieczne jest stosowanie antybiotyków i leków przeciwgrzybiczych.

• niedokrwistość (anemia) - stan, spowodowany spadkiem liczby czerwonych krwinek (erytrocytów). W zależności od nasilenia anemii i możliwości adaptacyjnych organizmu pacjentki, może się objawiać ogólnym osłabieniem, zawrotami głowy, szumem w uszach lub dolegliwościami wieńcowymi, zwłaszcza u chorych z chorobą niedokrwienną serca. W przypadku wystąpienia anemii lekarz może zdecydować o konieczności przetoczenia krwi, w celu doraźnej poprawy samopoczucia chorej. U wybranych pacjentek możliwe jest podawanie erytropoetyny, czyli odpowiednika ludzkiego hormonu, odpowiedzialnego za produkcję i dojrzewanie erytrocytów w szpiku. Metoda ta pozwala na uniknięcie zabiegu przetoczenia krwi. Przeprowadzić ją można jednak tylko u pacjentek, spełniających określone warunki medyczne, by zwiększyć prawdopodobieństwo uzyskania poprawy przy jak najmniejszym ryzyku działań niepożądanych. Stosuje się też inne substancje, ochraniające zdrowe komórki przed działaniem cytostatyków, na przykład amifostynę, ale sporadycznie - pomimo wielu badań ich rola nie jest bowiem jeszcze pewna.

• małopłytkowość - w związku ze spadkiem ilości płytek krwi (trombocytów), upośledzeniu ulegają procesy krzepnięcia krwi. Mogą pojawić się więc kłopoty z zatamowaniem krwawienia (nawet po drobnych skaleczeniach), łatwiej też o powstawanie wybroczyn na skórze. Niestety, leki pobudzające powstawanie płytek są nadal w fazie badań. W przypadku skrajnie niskich ilości trombocytów i realnego zagrożenia krwawieniem, lekarze mogą zastosować przetaczanie dożylne masy płytkowej. Częściej stosuje się jednak różne leki sterydowe, głównie w formie doustnej. Nieswoiście pobudzając szpik kostny do produkcji komórek, podwyższają także ilość płytek krwi. Wspomagająco podawane są także leki uszczelniające ścianę naczyń oraz przeciwkrwotoczne.

• nudności, wymioty - nie wszystkie cytostatyki wywołują nudności i wymioty w jednakowym stopniu. Poza tym reakcja zarówno na leki podawane w czasie chemioterapii, jak i na leki przeciwwymiotne, zależy od indywidualnych cech organizmu pacjenta. Większe skłonności do wymiotów mają kobiety, które skarżyły się na częste wymioty w czasie ciąży, młodsze, leczone wcześniej chemio- czy radioterapią, z chorobą lokomocyjną i mające trudności z łykaniem tabletek. Na szczęście medycyna oferuje coraz więcej różnych leków przeciwwymiotnych, które właściwie stosowane pozwalają zmniejszyć uciążliwość nudności i wymiotów do akceptowalnego minimum. W celu odpowiedniego doboru leków i ich dawkowania należy powiadomić lekarza o dolegliwościach, a nie traktować nudności i wymiotów jako objawu nierozerwalnie związanego z chemioterapią, czy też wstydliwego.

• ból - sama chemioterapia raczej nie powoduje dolegliwości bólowych, nie licząc nakłucia żyły, w celu podania leku dożylnie (jeśli stosowana jest ta droga leczenia). Niektóre leki mogą jednak powodować przejściowe odczuwanie w obrębie jamy brzusznej bólu, zazwyczaj o charakterze kolki lub wzdęć. Występowanie nasilonych wymiotów może z kolei wiązać się z bólem w nadbrzuszu, a biegunki czy zaparcia - z "rozlanym" bólem brzucha. Ponieważ chemioterapii dość często towarzyszą stany zapalne śluzówek jamy ustnej i przełyku, schorzenia te przejawiają się właśnie bólem gardła i bólem przy przełykaniu. Niektóre cytostatyki stosowane w leczeniu raka jajnika, takie jak taksoidy i pochodne platyny, uszkadzają zakończenia nerwowe, co może prowadzić, przy dłuższym stosowaniu, do pojawienia się objawów neuropatii obwodowej, charakteryzującej się przeczulicą, drętwieniem lub właśnie bólem - głównie dłoni, stóp i podudzi. Zaleca się wtedy zabiegi fizykoterapeutyczne oraz leki neurologiczne. W wyjątkowych sytuacjach, zwłaszcza na początku leczenia, niektóre chore odczuwają ból w okolicach umiejscowienia się choroby. U większości pacjentek skuteczne leczenie chemioterapią wiąże się jednak ze zmniejszeniem tych dolegliwości. Pamiętaj, żeby zawsze zgłaszać wszelkie dolegliwości prowadzącemu onkologowi, ponieważ w większości przypadków ból można całkowicie wyeliminować lub przynajmniej złagodzić.

• brak łaknienia - przyczyny utraty apetytu mogą być bardzo różne i wynikać zarówno z samej choroby nowotworowej, jak i jej leczenia czy też innych schorzeń, współistniejących i uwarunkowań psychicznych. Choroba nowotworowa czasem bezpośrednio utrudnia przyjmowanie jedzenia przez ucisk na przewód pokarmowy na dowolnym jego odcinku. Poza tym guz nowotworowy może pośrednio wpływać na zmniejszenie ilości przyjmowanego pokarmu, ponieważ uwalniania substancje, działające hamująco na ośrodek łaknienia w mózgu. Natomiast podawane cytostatyki, poza powodowaniem skłonności do nudności i wymiotów, co z oczywistych względów wiąże się z niechęcią do jedzenia, uszkadzają drobne nerwy, odpowiadające za odczuwanie smaku i zapachu. Tym samym odbierają podstawowe bodźce, zachęcające do spożycia posiłku. Ponadto wiadomo, że osoba przygnębiona chorobą nowotworową, traci ochotę na jedzenie - brak apetytu może być wtedy jednym z objawów depresji. Ponieważ stan ogólny organizmu, a często i rokowanie, zależą w dużym stopniu od odżywiania się, zawsze zwracaj baczną uwagę na zmiany masy ciała oraz wahania łaknienia. W przypadku pojawienia się tego typu problemów, przedyskutuj je z lekarzem. Doradzi odpowiednie postępowanie lub przepisze leki, likwidujące istniejące objawy bądź poprawiające łaknienie.